Pilotowanie samolotu to jedno z Wielkich Marzeń Dzieciństwa wielu juniorów. Pilot, obok strażaka czy żołnierza, to jeden z zawodów najczęściej wymienianych przez małego juniora zapytanego o to, kim chciałby zostać, gdy dorośnie. Często zdarza się, że wystarczy widok lecącego samolotu, by w dziecku roznieciła się iskierka miłości do lotnictwa. Jak zrealizować to marzenie i jak podtrzymać w dziecku pasję latania – opowiada pilot-uczeń Tomasz Buszewski w rozmowie z Wojciechem Musiałem. Niedawno pojechaliśmy z dziećmi na Nowotarski Piknik Lotniczy, na którym przez cały dzień obserwowaliśmy zapierające dech w piersiach akrobacje pilotów w różnych pięknych maszynach. Mój syn obserwował popisy z otwartą buzią i wypiekami na twarzy, a potem zadał mi pytanie: Tata, jak zostać pilotem? To pytanie kieruję do ciebie i od razu dorzucam kolejne: Jak podtrzymać w dziecku rodzącą się miłość do lotnictwa, skoro jest jeszcze za młode, żeby usiąść za sterami samolotu? Dziecko może pilotować samolot po ukończeniu 15 roku życia – wtedy może zapisać się na kurs szybowcowy i rozpocząć starania o licencję pilota. I naprawdę warto, żeby dziecko rozpoczęło latanie w tak młodym wieku, bo powstaje szansa na wychwycenie i oszlifowanie diamentu, z którego wyrośnie pilot klasy światowej. Tak jak Maciek Pospieszyński, który zdobył dwa tytuły mistrza świata na szybowcach i generalnie wszystko, co można było zdobyć w akrobacji szybowcowej, a teraz jest świetnym akrobatą samolotowym. Ale pytanie o to, jak rozbudzić i podtrzymać pasję do awiacji zanim poślemy dziecko na taki kurs, jest bardzo zasadne. Ja pamiętam z własnego dzieciństwa, że przede wszystkim czytałem wszystko, co wpadło mi w ręce, co dotyczyło lotnictwa. Drugi sposób to pikniki lotnicze, na których można z bliska oglądać maszyny w locie, wejść do kabiny a nawet wykupić lot widokowy. A trzeci sposób to modelarstwo, które przy okazji jest dla dziecka świetną szkołą cierpliwości, znacznie lepszą niż łowienie ryb. Czy powinniśmy więc zapisać dziecko do jakiegoś klubu modelarza? Najlepiej zacząć samemu i obserwować, czy to jest krok we właściwą stronę. Można zacząć od tzw. modeli redukcyjnych, czyli tych plastikowych samolotów sklejanych z części, które pięknie wykończone i pomalowane będą latami zdobiły pokój dziecka. A potem z wizytą przyjdzie wujek albo ciocia i mały Jaś z dumą pokaże samolot i powie: Sam go zrobiłem! Można też składać modele latające, których wybór jest naprawdę ogromny. One są idealnym „paliwem lotniczym” w pierwszym etapie pasji. Nie ma nic lepszego, niż własnymi rękami złożyć model szybowca czy małego samolotu z napędem na gumkę, wybrać się z rodzicami na jakąś górkę i odbyć pierwszy testowy lot. Załóżmy więc, że gdy dziecko skończy 15 lat, to ten ogień nadal będzie w nim płonąć. Zaczynamy od zapisania go na kurs szybowcowy w pobliskim aeroklubie… Zdecydowanie tak. Ja zawsze powtarzam, że szybowce to najlepszy możliwy początek kariery zawodowego pilota. Szybownictwo to taki rodzaj latania, w którym człowiek uczy się słuchać powietrza oraz tego, co mu przekazuje maszyna. Bo trzeba pamiętać o jednym: gdy siadamy za sterami samolotu czy szybowca, to nie zapinamy po prostu pasów bezpieczeństwa, ale dopinamy sobie do pleców cały ten statek powietrzny i słuchamy tego, co on do nas mówi. To się ładnie nazywa w gwarze pilotów, że pilot „czuje powietrze”, że ma „nabitą łapę”. A tego najlepiej uczą właśnie szybowce. Gdy urywa się bąbel termiczny, na którym się wznosimy, uderza nam lekko w skrzydełko i szybowiec zaczyna się przechylać. Trzeba wtedy skontrować i wyprostować lot – to jest właśnie ta mowa szybowca, którą pilot czuje całym ciałem. Gdy już się dobrze nauczysz tej mowy, to przesiadka z szybowca na samolot to krótka chwila. Trzeba pamiętać, że szybownicy mają tylko jedno podejście do lądowania, a piloci samolotów zawsze mogą otworzyć przepustnicę i odejść na drugi krąg. Stąd żarty w naszym światku, że piloci samolotów mają silnik, a piloci szybowców – rozum. Szybownictwo uczy nas empirycznie, jakim żywiołem jest powietrze, jaką nauką jest meteorologia i jaką nauką jest fizyka. A jak wyglądają sprawy formalne, gdy chcemy zapisać dziecko na taki kurs? Niepełnoletnie dziecko potrzebuje zgody rodziców, trzeba też zrobić badania lekarskie w przychodni sportowej, która ma uprawnienia do przeprowadzania tzw. badań lotniczo-lekarskich. Na szczęście to już nie są tak restrykcyjne badania, jak w dawnych czasach, gdy w ten sposób szukano następców Mirosława Hermaszewskiego i kandydatów do szkoły w Dęblinie. A jakie są przeciwwskazania do latania? Wada wzroku? Nawet potężną wadę wzroku da się skorygować okularami. Lekarze rzeczywiście mają swoje widełki i mogą odsiać niektórych kandydatów, ale z doświadczenia wiem, że to przypadki liczone w promilach. Zresztą są przypadki osób niepełnosprawnych, które są świetnymi pilotami. Na ziemi poruszają się na wózku, ale w kabinie samolotu nie mają żadnych ograniczeń. Tu przypomnę postać Adama Czeladzkiego, szybowcowego mistrza świata i mistrza Europy, który szkoli ludzi niepełnosprawnych na lotnisku w Turbi pod Stalową Wolą. Serce rośnie. Podobnie Leszek Mańkowski, fenomenalny paralotniarz, który uczy niepełnosprawnych latania na paralotniach. A więc może nie szybowiec, ale właśnie paralotnia? Ścieżki są bardzo podobne z tym wyjątkiem, że w przypadku latania “tekstylnego” trzeba wykazać się większą kondycją, bo po każdym locie trzeba zapakować skrzydełko na plecy i powędrować z nim pod górę. Inna różnica jest taka, że szybowiec jest konstrukcyjnie bardziej zbliżony do samolotu, więc przesiadka jest łatwiejsza. A co wybrać? To zależy wyłącznie od upodobania małego przyszłego pilota, czy też małej przyszłej pani pilot. Żeby zacząć pilotować samoloty, trzeba najpierw ukończyć szkolenie szybowcowe, czy można od razu rozpocząć od maszyn z silnikiem? Można od razu rozpocząć szkolenie do licencji PPL, czyli licencji turystycznej. To wszystko zależy od zasobności portfela. Podstawowy kurs szybowcowy to wydatek rzędu 3-4 tysięcy złotych. Po nim można odpowiedzieć na pytanie „Czy ja rzeczywiście chcę to robić?”. Czasem jest tak, że przed kursem można odbyć lot zapoznawczy, w jego trakcie pilot już widzi, czy kandydat ma zadatki na pilota, a przede wszystkim osoba najbardziej zainteresowana może sprawdzić, czy latanie jest rzeczywiście dla niej. Oczywiście im mniej ma się lat, tym bardziej jest się przeświadczonym, że ma się co najmniej dziewięć żyć. Ale mimo wszystko im wcześniej zaczniemy, tym lepiej, bo szybko poznamy, co to jest powietrze. A co byś powiedział rodzicom, którym dziecko oświadcza, że chce zostać pilotem, a im przypominają się wszystkie te głośne medialne doniesienia o katastrofach samolotów? Po pierwsze nauka latania to przede wszystkim nauka minimalizowania zagrożeń oraz panowania nad własnym strachem. A po drugie – na drogach ginie daleko więcej ludzi, niż w powietrzu. W liczbach bezwzględnych i procentowo. Wróćmy do ścieżki kariery pilota. Dokąd ona dalej prowadzi? Najpierw uczymy się pilotować mniejsze samoloty jak Cessna 150, 152 czy 172. Po zdobyciu uprawnień trzeba zdobyć odpowiedni nalot, czyli liczbę godzin spędzonych za sterami. Dobrze jest polatać różnymi samolotami, bo każdy samolot jest inny i każdy lot jest inny. W ten sposób zyskujemy dodatkowe doświadczenie. Gdy mamy już odpowiedni nalot, możemy zrobić licencję na samoloty wielosilnikowe – to już jest prawdziwa przepustka do lotnictwa komunikacyjnego. A żeby pilotować maszyny używane w liniach lotniczych, trzeba zrobić licencję zawodową. A wszystko zaczyna się, gdy weźmiemy kartkę papieru i złożymy dziecku pierwszy samolocik. Polecam ustawić na stole kilka zapalonych świeczek i puścić samolocik nad nimi, żeby dziecko zobaczyło, jak rozgrzane powietrze unosi go do góry. To może być ta pierwsza magiczna chwila związana z lataniem. Dzięki za rozmowę! Tomasz Buszewski – dziennikarz Radia Kraków oraz pilot-uczeń związany z Aeroklubem Nowotarskim. Wojciech Musiał – Współzałożyciel Juniorowa. Z wykształcenia nauczyciel języka angielskiego, ale niepraktykujący. Dziennikarz radiowy, obecnie pracuje w Radiu Kraków, wcześniej w RMF Classic i w Złotych Przebojach. Ojciec Stasia i Zosi, mąż Anetki. Lubi jazz, jogę i święty spokój. Nie lubi braku poczucia humoru, hałasu i zapachu, który powstaje z połączenia wystygłej herbaty z ogryzkiem od jabłka. Zdjęcia: James Emery,